Het Ibis Hotel op het Stationseiland in Amsterdam is door Ruland Architecten uitgebreid met een zilverkleurig gebouw dat boven de bestaande spoorinfrastructuur is gepositioneerd. De uitbreiding telt zes verdiepingen en rust op stalen portalen die in de perroneilanden zijn verankerd. Het gebouw is met twee glazen loopbruggen met het bestaande hotel verbonden.
Met een vrijwel volledige bezettingsgraad is het Ibis Hotel één van de meest rendabele hotels van Amsterdam. Bij de bouw van het oorspronkelijke hotel (1988-1992) was door de gemeente toestemming verleend om het in een later stadium uit te breiden. In 2001 werd Ruland + Partner Architekten bna, nu Ruland Architecten, gevraagd de mogelijkheden tot een verdubbeling van de capaciteit te onderzoeken. Het bestemmingsplan werd rond deze tijd ook gewijzigd: uitbreiding van het hotel werd alleen aan de achterzijde van het hotel, boven het spoor, toegestaan.
In het ontwerp wordt zowel rekening gehouden met de stedenbouwkundige randvoorwaarden als de gevoeligheid van de locatie. Het bestaande hotel wordt in de publieke opinie niet bijzonder gewaardeerd en op de uitbreidingsplannen kwam aanvankelijk veel kritiek. De vrees dat nieuwbouw het coulissenlandschap van Cuypers zou aantasten en het zicht op de monumentale kapconstructie van het Centraal Station zou ontnemen is echter ongegrond gebleken.
De uitbreiding is zorgvuldig ontworpen als een object dat zich op bijzondere wijze voegt in het stedenbouwkundig ensemble. Het ontwerp laat zien dat meervoudig ruimtegebruik boven het spoor niet tot een zware massa hoeft te leiden. Door het volume op te tillen blijft het doorzicht over het spoor en de perrons behouden, net als de open ruimte tussen het bestaande hotel en de uitbreiding. De reflectie van de gevelmaterialisatie en de afgeronde vormen geven het gebouw een ingetogen expressie.
De uitbreiding voorziet in 187 nieuwe hotelkamers, twee vluchttrappenhuizen, liften en technische ruimtes met een totaal oppervlak van 5.500 m², verdeeld over zes verdiepingen. De eerste en tweede verdieping van de nieuwbouw zijn met een dubbele loopbrug verbonden met de vierde en de vijfde verdieping van het bestaande gebouw. De servicebrug aan de westzijde is bestemd voor het hotelpersoneel en dient tevens als vluchtroute.
Het gebouw staat asymmetrisch op haar poten; de vijf portalen zijn weliswaar over een gelijke afstand verdeeld, maar het gebouw steekt aan de oostkant ter plaatse van de loopbrug enkele meters meer uit dan aan de westzijde. De vorm van de uit staalplaat-beton geconstrueerde portalen is bepaald door de eisen van ProRail met betrekking tot de doorstroming van reizigers en de wens om zo weinig mogelijk massa op de perrons te plaatsen.
De gevels zijn volledig uitgevoerd in Tecuzinn©, een koperbeplating met een vertinde bovenlaag waarvan na verloop van tijd de patina van het koper zichtbaar wordt. Het materiaal is goed bestand tegen loskomend slijpsel van remmende treinen en bovenleidingen. De gevel wordt verder gemarkeerd door de verschillende manieren waarop de gevelopeningen zijn uitgevoerd.
De prefab gebogen betonnen schaalelementen aan de onderkant van het gebouw zijn tussen de portalen bevestigd. De betonafwerking is in het zicht gelaten en wordt ’s avonds verlicht door de lichtpunten die in de portalen zijn opgenomen.
Bouwen boven het spoor stelde specifieke eisen aan de uitvoering van dit gebouw. Een bouwplaats ontbrak en de planning diende te worden afgestemd op het spoorboekje en de drukte van het naastgelegen Centraal Station. Het treinverkeer mocht tijdens de bouw niet worden gehinderd en buitendienststellingen dienden zo veel mogelijk te worden vermeden.
Ruim boven het spoor is een werkbordes gemaakt waarop de eerste verdiepingsvloer en de stalen portalen zijn samengesteld. Na verwijdering van het bordes is de constructie op de fundering in de perrons teruggevijzeld en is de bovenleiding aan de onderzijde van het gebouw bevestigd, waarna de overige verdiepingen werden opgebouwd. In verband met mogelijke trillingen door het treinverkeer zijn in de fundering stalen veren aangebracht.
Met dit gebouw heeft de Nederlandse Spoorwegen een pilotproject in handen voor toekomstig bouwen boven het spoor.
| Lokatie | Amsterdam |
| Metrage | 5500 m2 bvo |
| Jaar | 2002 – 2008 |
| Status | Uitgevoerd |
| Opdrachtgever | NS Vastgoed, nu NS Stations, Utrecht |
| Architect | Ruland Architecten, Amsterdam |
| Bouwdirectie | Grontmij Kats en Waalwijk, Gorinchem |
| Adviseur Installaties | Adviesbureau J. van Toorenburg bv, Den Haag |
| Constructeur | TCE, nu Railinfra Solutions, Deventer |
| Adviseur Bouwfysica | Peutz & Associes bv, Zoetermeer |
| Adviseur Spoorse Zaken | TCE, nu Railinfra Solutions, Deventer |
| Aannemer | JP van Eesteren, Barendrecht |
| Installaties WTB | STB, Eindhoven |
| Installaties E | Welvaarts BV, Vught |
| Gevel | Ridder Metalen dak en gevelsystemen, Zwaag |
| Fotografie | Jannes Linders, Rotterdam |
| Fotografie (uitvoering) | Ruland Architecten, Amsterdam |
Ruland Architecten
Koningin Wilhelminaplein 13
ruimte 1.11.07
1062 HH Amsterdam
Postbus 80018
1005 BA Amsterdam
+31 (0)20 423 66 89
info@ruland.nl