Op station Den Haag Hollands Spoor is Ruland Architecten betrokken bij de verbetering van de functionaliteit en reizigersbeleving. Het bureau is werkzaam als coördinerend architect tussen de vele stakeholders en stationsprojecten. Met als beoogd resultaat het herstel van de architectonische samenhang, oorspronkelijke verfijning en historische gelaagdheid van dit bijzondere stationscomplex.
Station Den Haag Hollands Spoor is in 1894 geopend naar een ontwerp van architect D.A.N. Margadant en heeft sinds 1991 de status van rijksmonument. Het stationscomplex werd ontworpen als een ‘reizigersmachine’ waarin elk deel van de reizigersroute een eigen functie heeft maar werkt als een ensemble. Hierbij staat de beleving van de treinreiziger centraal; vanaf het stationsplein tot op het perron.
In de loop van de jaren is dit oorspronkelijke concept en haar ruimtelijke samenhang ingrijpend veranderd en grotendeels verloren gegaan. Met name door de groei van het treinverkeer en het verdwijnen van oorspronkelijke reizigersvoorzieningen, zoals bagageafhandeling en verschillende wachtkamers. Bovendien zijn bij twee grote verbouwingen, midden jaren ’50 en eind jaren ’90, de aanwezige architectuur in het interieur bijna volledig vervangen voor een eigentijdse vormgeving.
Een derde grote verbouwingsronde is nu gaande. Aan de Laakhavenzijde is de stationsentree uit de jaren ‘90 volledig vernieuwd. De nieuwe entree, uitgevoerd in een eigentijdse architectuur naar ontwerp van NL Architecten, voorziet in aanvullende winkels een fietsenstalling en de verlenging van de bestaande reizigerstunnel.
Door deze belangrijke ingreep in de structuur van het station worden de monumentale stationshal en de perrons verbonden met het nieuwe entreegebouw aan de Laakhaven. De looproutes vanaf de perrons naar de interwijktunnel, als uitgangstunnel een wezenlijk onderdeel in het ontwerp van Margadant, zijn afgesloten. Het beheer van de interwijktunnel is overgedragen aan de gemeente Den Haag.
De integrale aanpak van de stationshal en de reizigerstunnel
Door verbouwingen, wijzigingen in voorzieningen en jaren van intensief gebruik hebben de monumentale stationshal en de reizigerstunnel hun oorspronkelijke verfijning grotendeels verloren. Ook is de functie van Perron 1 uitgebreid als stopplaats voor intercity- en internationale treinen. Hiervoor zijn een nieuwe lift ter verbetering van de toegankelijkheid en aangepaste positie van de OV-controlepoorten noodzakelijk. Bovendien ontbreekt samenhang met de architectuur van de nieuwe entree aan de Laakhavenzijde.
In het integrale ontwerp dat Ruland Architecten in opdracht van ProRail en NS Stations heeft gemaakt, worden deze deelprojecten op subtiele wijze op elkaar en op de monumentale waarde van het stationscomplex afgestemd. Het ontwerp geeft aan wat in de huidige situatie benodigd is om aan te passen en waar nieuwe elementen en materialen toegevoegd kunnen worden. Uitgangspunt is het herstellen van rust en verfijning in de stationshal en reizigerstunnel waardoor er een nieuwe samenhang ontstaat tussen de verbouwingen uit het verleden, heden en nabije toekomst.
De integrale aanpak van de perrons en perrongebouwen
In opdracht van ProRail is Ruland Architecten betrokken bij de modernisering van de perronbestrating en de aanpassingen van de perronhoogtes op station Den Haag HS. Het bureau heeft een adviserende, ontwerpende en coördinerende rol voor de inpassing van technische eisen en voorschriften binnen de monumentale situatie van de perrongebouwen en perrons.
De perrongebouwen op perron 2 waren een belangrijk onderdeel in de ‘reizigersmachine’ van Margadant. De huidige inrichtingen ogen echter gedateerd en hebben geen relatie meer met de oorspronkelijke rijke 19e eeuwse afwerkingen. NS Stations oriënteert zich op een mogelijke herontwikkeling van deze gebouwen waarbij de functionele en monumentale samenhang met het stationscomplex zoveel mogelijk hersteld kan worden.
De integrale aanpak van het stationscomplex
In opdracht van ProRail is door Ruland Architecten een inventarisatie gemaakt van alle lopende bouwprojecten op het station Den Haag Hollands Spoor. De uit dit overzicht volgende ruimtelijke opgaven zijn met bijbehorende knelpunten en hiaten benoemd. Het bureau geeft aanbevelingen voor huidige en toekomstige stationsontwikkelingen.
Op basis van deze studie wordt een ‘Kader Ruimtelijke Kwaliteit’ ontwikkeld om de ruimtelijke kwaliteit van het station te borgen. Deelontwerpen kunnen binnen dit het kader op lange termijn uitgevoerd en bijgestuurd worden. Het gaat hierbij om twee hoofdpunten: herstel van de architectonische samenhang van het stationscomplex en het verbeteren van de reizigersbeleving op dit bijzondere station.
Door haar unieke positie als coördinerend architect heeft Ruland Architecten de architectonische samenhang tussen de projecten op de agenda kunnen zetten. Er wordt daarbij gestuurd op een integraal ontwerp waarbij de oorspronkelijke verfijning en ruimtelijke kwaliteit van het rijksmonument zoveel mogelijk hersteld wordt. Met precisie wordt gewerkt aan een vernieuwd en rijk gelaagd stationscomplex.
| Lokatie | Den Haag |
| Jaar | 2011 – |
| Status | Studie / In ontwikkeling |
| Opdrachtgevers | ProRail en NS Stations, Utrecht |
| Architect | Ruland Architecten, Amsterdam |
| Afbeeldingen | Ruland Architecten, Amsterdam |
Ruland Architecten
Koningin Wilhelminaplein 13
ruimte 1.11.07
1062 HH Amsterdam
Postbus 80018
1005 BA Amsterdam
+31 (0)20 423 66 89
info@ruland.nl